Paylaş:

RECEP BAHAR / DETAY HABER

Covid-19'un kökenini araştıran Dünya sağlık Örgütü (DSÖ) Heyeti, Vuhan'da düzenledikleri basın bilgilendirme toplantısında, virüsün Vuhan'daki canlı hayvan pazarından kaynaklandığına dair kanıt bulunmadığını savundu. DSÖ'nün web sitesinde canlı aktarılan ve online takip ettiğimiz basın toplantısına DSÖ İnceleme Heyeti Başkanı ve DSÖ Gıda Güvenliği Uzmanı Peter Ben Embarek, Virüs Uzmanı Marion Koopmans ile Çin Ulusal Sağlık Komisyonu Covid-19 Bilim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Liang Vannian katıldı. 

Nereden çıktı bu virüs?

İlk olarak söz alan Vannian, araştırmanın insanları enfekte etmeden önce virüsün nasıl yayıldığına odaklanması gerektiğini söyledi. Vannian, "Bu noktada ara konak tespit edilemedi. Yayılma için yarasalar ile pangolinler potansiyel aday ancak bu türlerde bulunan koronavirüs örnekleri Sars-Cov-2 ile aynı değil" şeklinde konuştu. Prof. Dr. Vannian, şunları söyledi: "Virüsün Aralık 2019 öncesinde Vuhan'da yayıldığına dair kanıt bulunmuyor. Ancak Vuhan'dan önce başka bölgelerde rapor edilmemiş bir yayılma söz konusu olabilir. Vuhan'daki Huanan Canlı Hayvan Pazarı, Covid-19'un patlak verdiği yerlerden biriydi fakat eş zamanlı olarak salgın Vuhan'da başka bir noktada da mevcut olabilirdi. Virüsün pazara nasıl geldiği hala daha belirsizliğini koruyor. İlk vakaların bazıları bu pazarla, bazıları diğer pazarlarla alakalıydı. Pazarlarla alakalı olmayan vakalar da mevcuttu. Huanan ve diğer pazarlardan aldığımız örnekler, Covid-19'a yol açan virüsün varlığına dair ipucu vermedi. Ürünler pazara sevkedilirken kullanılan soğuk zincirin virüsün yayılmasındaki rolü konusunda daha fazla araştırma yapılması gerekiyor."

İncelemenin amacı

DSÖ İnceleme Heyeti Başkanı Peter Ben Embarek de incelemenin amacının yeni tip coronavirüsün Aralık 2019'danönce bir geçmişinin varlığını ortaya koymak olduğuna işaret ederek, "Bu konuda her hangi bir bilgiye ulaşamadık. Dahası yeni bilgilere ulaşsak da, Covid-19 salgınının boyutlarını dramatik şekilde değiştirecek bir bulgu saptayamadık. Virüsün nasıl ortaya çıktığını araştırmaya devam edeceğiz" şeklinde konuştu. Embarek, virüsün Vuhan'daki Viroloji Enstitüsü'nden sızdırılması konusunda ise "Bu hipotez son derece ihtimal dışı. Virüsün hayvandan Huanan Pazarı'na giden yolu çok karışık. Bu noktada sınırlar da aşılmış olabilir. Pazarda enfekte olmuş, akabinde oradaki diğer kişileri enfekte etmiş ana bulaştırıcı insan üzerinde çalışıyoruz. Virüs ürün vasıtasıyla da pazara gelmiş olabilir. İlginç ürünler arasında çiftliklerde yetiştirilen ve donmuş olarak satılan vahşi hayvanlar da bulunuyor. Bu hayvanların bazıları virüs konusunda çok hassas!" dedi.

Laboratuvardan mı sızdı?

Virüsün laboratuvardan sızması ihtimali konusunda konuşan Prof. Dr. Liang Vannian, bunun iki yolu olduğuna işaret ederek, şunları söyledi: "Öncelikle virüsün insanlar tarafından üretilmesi gerekiyor. Dünyanın dört bir köşesinden bilim insanları bunu reddediyor. İkinci olarak virüsün laboratuvardan sızdırılması gerekiyor. Bilinen ya da mevcut bir virüs olmalı bu. Vuhan'daki hiç bir laboratuvarda yeni tip koronavirüs (Sars-Cov-2) bulunmuyor."

Heyetteki Virüs Uzmanı Koopmans da, Huanan Pazarı'nda test edilen hayvanların hiçbirinin pozitif olmadığını dile getirerek, pazara gelen hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda tavşanlar ile banbu farelerinin de şüpheli hayvanlar arasında yer aldığını söyledi.

Rus uzman da aynı görüşte

DSÖ heyetinde yer alan Rus uzman Vladimir Dedkov da, Vuhan'daki gıda pazarında salgının yayılması için tüm koşulların olduğunu ancak bunun virüsün oradan kaynaklandığı anlamına gelmediğini savundu. Covid-19'un Vuhan Viroloji Enstitüsü laboratuvarından sızdığı iddialarını da yalanlayan Dedkov, "Laboratuvar mükemmel bir şekilde donatılmış. Oradan bir şeylerin sızmış olabileceğini hayal etmek benim için zor" ifadelerini kullandı. 2002-2003'teki Akut Solunum Yolu Sendromu (SARS) salgınının ardından yarasa koronavirüslerinin genetik bilgilerinin olduğu bir arşiv yaratmak amacıyla kurulan Enstitü, "Koronavirüsün buradaki laboratuvarda yapay olarak üretildiği ve yanlışlıkla dışarı çıktığı" iddialarına konu olmuştu. 

Heyet 11 gün inceleme yaptı

Çin, daha önce ABD yönetiminin virüsün kökenine ilişkin soruşturma başlatılmasına dair talebini reddetmiş, Avustralya hükümetinin Nisan 2020'de DSÖ'ye uluslararası soruşturma çağrısı yapması üzerine bu ülkeye de ihracat kısıtlamaları getirmişti. Daha sonra uluslararası baskıların artmasının ardından ABD, Avustralya, Almanya, Japonya, İngiltere, Rusya, Hollanda, Katar ve Vietnam'dan uzman ve araştırmacılardan oluşturulan heyet, ilk olarak ocak başında Çin'e gitmiş ancak Pekin yönetiminin geçerli vizelerin alınmadığı uyarısını yapmasının ardından geri dönmek zorunda kalmıştı. İzinlerin alınmasının ardından 14 Ocak'ta özel uçakla kente gelen heyet 14 gün karantinada tutulmuş, bu sürede Çinli yetkililerle çevrim içi toplantılarla bilgi alışverişinde bulunmuştu. Heyet, 29 Ocak'ta başladığı saha çalışmalarında, ilk vakaların görüldüğü Vuhan'daki deniz ürünleri gıda pazarının yanı sıra Hubey Çin ve Batı Tıbbı Bütünleşik Bölge Hastanesi, Vuhan Cinyintan Hastanesi, Hubey Eyaleti Hastalık Kontrol Merkezi ve Hayvan Hastalıkları Merkezinde incelemeler yapmıştı.